Spaliny silników diesla wymienione są jako chemiczny czynnik szkodliwy dla zdrowia. Dosłowne traktowanie zapisu „Spaliny silnika Diesla – frakcja respirabilna” jest właściwe. NDS dla spalin silników Diesla nie ma wiele wspólnego z oznaczeniem pyłu respirabilnego metodą grawimetryczną, która nie pozwala na rozdzielenie cząstek pyłu z silników diesla od innych cząstek stałych obecnych w powietrzu.
Od roku 2010 norma europejska EN 14530 jest przetłumaczona i ustanowiona jako Polska Norma „Powietrze na stanowiskach pracy. Oznaczanie cząstek stałych ze spalin Diesla. Wymagania ogólne”. Metodyka wymaga oznaczania węgla elementarnego, organicznego i całkowitego. Nie jest sprecyzowane, jaka frakcja węgla jest miarą narażenia na spaliny Diesla.
W Stanach Zjednoczonych, w metodyce OSHA miarą narażenia na spaliny Diesla jest ilość substancji smołowych (odpowiada frakcji węgla organicznego wg normy europejskiej) w ekstraktach z pyłu pobranego na stanowisku pracy.
W monografii CIOP podaje się oznaczenie stężenia pyłu respirabilnego jako jednego z elementów do oceny narażenia na spaliny silników Diesla, jednak z wieloma dodatkowymi badaniami natury pyłu.
Jak dotąd, w Polsce żadne laboratorium nie akredytowało metody badania „spalin silnika Diesla – frakcja respirabilna” na stanowiskach pracy.
Mając na uwadze wytyczne Centralnego Instytutu Ochrony Pracy oraz Instytutu Medycyny Pracy do pomiarów na stanowiskach pracy w narażeniu na spaliny silników diesla (piśmiennictwo poniżej), Laboratorium OIKOS oferuje kompleksowe badania środowiska pracy metodami akredytowanymi:
- tlenek węgla (COA),
- tlenek azotu (NOA),
- ditlenek azotu (NO2A),
- formaldehydA,
- WWA (suma iloczynów stężeń i współczynników rakotwórczości 9 rakotwórczych WWAA).
Należy zaznaczyć, że metoda wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC) badania formaldehydu, pozwala na równoczesne oznaczenie akroleiny (akrylaldehydu), która może występować w spalinach silnikowych.
Spośród tych czynników chemicznych, WWA – wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne oraz formaldehyd (od 01 kwietnia 29015 r.) są substancjami rakotwórczymi w środowisku pracy.
M. Pośniak, I. Makhniashvili, E. Kozieł, J. Kowalska, Spaliny silników Diesla – zagrożenie dla zdrowia pracowników, Bezpieczeństwo Pracy, 9/2001;
M. Pośniak, Spaliny silników Diesla – zasady i metody oceny narażenia zawodowego, Medycyna Pracy, 2003, 54 (4);
M. Ono-Ogasawara, T. J. Smith, Review Article. Diesel Exhaust Particles in the Work Environment and their Analysis, Industrial Health, 2004, 42;
S. Czerczak, W. Szymczak, G. Lebrecht, W. Hanke, Spaliny silnika Diesla Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego, Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2005, nr 3(45).
Wytyczne szacowania ryzyka zdrowotnego dla czynników rakotwórczych. Red. Czerczak S.; Lebrecht G., Czerczak S., Hanke W., Szymczak W. Spaliny silnika Diesla. Łódź, IMP 1997
Monografia: Spaliny silnika Diesla – frakcja respirabilna, CIOP-PIB, Warszawa 2010.
